Auteur: André van Zwieten

Stichting De Inrichting > Artikelen per: André van Zwieten
Bloesembruiloft, 2013

Bloesembruiloft, 2013

Maar liefst acht keer volle zalen! Het publiek wist zich in 2013 in Wijk bij Duurstede uitstekend te vermaken bij de Bloesembruiloft. Zij waanden zich op het erf van een boerenhofstede, terwijl het stuk toch echt in de korfbalhal op sportpark Mariënhoeve werd opgevoerd.
Het verhaal speelde zich af in Wijk bij Duurstede, in het midden van de jaren ‘50 van de vorige eeuw. Het publiek was te gast op de bruiloft van Maria en Hendrik. Maria was dochter van de rijkste en meest invloedrijke katholieke fruitboer in Wijk. Hendrik was de enige zoon van een keuterboertje. Er speelden zakelijke belangen en de greep van Maria’s vader op de gang van zaken was wel érg groot. Maria bleek een groot geheim te hebben; het gevolg was een verrassende ontknoping.
In Bloesembruiloft draaide het om traditionele tegenstellingen tussen rijk en arm, katholiek en protestant, boer en steenfabrieksarbeider.
Bijzonder was dat het publiek als ‘bruiloftsgasten’ lekker de bruiloftsliederen mocht meezingen.

Hester, 2009

Hester, 2009

Hester Rebecca Nepping was een gifmengster uit Wijk bij Duurstede. Ze had de twijfelachtige ‘eer’ om als eerste in Nederland met de guillotine te worden geëxecuteerd. Reden genoeg voor De Inrichting om hier een prachtig theaterspektakel van te maken. Het werd een gigantisch succes!
Een grote zaal van steenfabriek De Bosscherwaarden veranderde voor deze gelegenheid in een prachtig, Wijks decor, inclusief gevangenis.
Hester was getrouwd met Jan Brummelkamp, maar het was geen gelukkig huwelijk. Hester vergiftigde haar man met rattengif. Eerder was ook een oude vrouw die bij hen inwoonde, op dubieuze wijze plotseling overleden. Hesters minnaar, Gerrit Verkerk en dienstmeid Adriana van Rijswijk, zaten in het complot. En twee doden in een huis, dat was zeer verdacht. Allen werden in 1812 in Amsterdam publiekelijk terechtgesteld, omdat ze schuldig waren bevonden aan meervoudige moord door vergiftiging. Beslist geen happy end dus…

De Koningin van Paramaribo, 2004

De Koningin van Paramaribo, 2004

In het voormalige theater Rondeel aan het Kokkestraatje in Wijk bij Duurstede verzorgde Stichting De Inrichting De Koningin van Paramaribo. Dit aangrijpende toneelstuk ging over het leven van Surinames beroemdste prostituée, Maxi Linder. Haar echte naam was echter Wilhelmina Angelica Adriana Merian Rijburg. Het toneelstuk begint als Maxi Linder op sterven ligt. Dan wordt de kijker meegenomen in het leven dat ze leidde. Na een verkrachting door een ‘familievriend’ belandt ze in de prostitutie. Ze viel in de jaren ’30 goed in de smaak en koos bewust voor mannen met poen. Met het geld dat ze zo verdiende, onderhield Maxi arme kinderen en steunde ze mensen die straatarm waren. Ze hield zich staande tegenover de concurrentie door haar grote mond, list en bluf in te zetten.

Wasvrouwen, 2002

Wasvrouwen, 2002

Het voormalige museum Dorestad aan de Muntstraat was in 2002 het prachtige decor voor de productie ‘De wasvrouwen’. Deze dames hadden het er maar druk mee: de was koken, spoelen, wringen, uithangen of op het gras leggen te bleken. Een tijdrovend klusje, dat volgens traditie op maandag werd gedaan. Toeschouwers konden al wandelend door het museum en de bijbehorende tuin zien ‘hoe de wasmachine de vrouw bevrijdde’. Je moet er anno nu niet aan denken, dat je een dagtaak hebt aan de was!
Tijdens de uitvoering stond bij wijze van publiciteitsstunt aan de Stadshaven een reuzegrote waslijn met (redelijk) schoon wasgoed in XL-formaat.

De ‘redelijk schone was’ in megaformaat aan de Wijkse Stadshaven maakte reclame voor deze productie

De wasvrouwen in actie ‘op de bleek’

Koning van Katoren, 2000

Koning van Katoren, 2000

Het begon allemaal in 2000 bij de viering van Wijk bij Duurstede 700 jaar stad. Een groep enthousiastelingen onder leiding van regisseur Karel Schneider, kreeg het voor elkaar om het boek Koning van Katoren van Jan Terlouw als toneelstuk op te voeren. De grote groep jonge en oudere inwoners, waaronder zelfs college- en raadsleden, zette hun beste beentje voor. Het resultaat was verbluffend en maakte grote indruk!
De première in de speciaal hiervoor geplaatste tent op het Evenemententerrein werd bijgewoond door de auteur/politicus, Jan Terlouw.

Na Koning van Katoren besloot de groep initiatiefnemers met elkaar door te gaan. Stichting De Inrichting was geboren!

Decibel

De groep ministers

Smookdraken

De hele cast

Hendrikje XIII, koning van Niks – 2018

Hendrikje XIII, koning van Niks – 2018

Het leven van Hendrikje Dertien, koning van het land van Modder en Slijk, was geen pretje. Zeven vrouwelijke ministers hadden het voor het zeggen en verkochten stukje bij beetje achter zijn rug om het land. Zo losten zij de penibele financiële situatie op. Hendrikje Dertien had echter wel wat anders aan zijn hoofd: hij zocht een levensgezellin. Daar leek een oplossing voor te komen, heel erg tegen de zin van de ministers in. Zij wilden de macht pakken. De lakei en de nar waren de steun en toeverlaat van de koning, die hem voorbereidden op de strijd tegen de ministers. Alleen bleek de nar geen beste vriend te zijn: hij heulde met de ministers. Een titanenstrijd ontketende zich. Aan het eind van het verhaal zag de wereld er anders uit: Hendrikje Dertien koos ervoor zonder koninklijke titel aan een nieuw leven met zijn Nikkie te beginnen. Hij had zijn geluk gevonden!

Dit muziektheaterspektakel met Shakespeareaanse kenmerken was met een live koor en orkest te zien in de weer tot theater omgebouwde korfbalhal in Wijk bij Duurstede. Het publiek kwam ogen tekort, want gedurende de hele voorstelling was er bij de zeven ministeries constant stil spel te bewonderen.

Uitvoeringen in 2027!

Uitvoeringen in 2027!

De productie ‘Gradus – Wijk in hoog water’ wordt in 2027 opgevoerd In april 2025 riep Stichting De Inrichting nog spelers en zangers in en om Wijk bij Duurstede op voor de muziektheaterproductie ‘Gradus – Wijk in hoog water’. Het idee was om deze productie eind mei, begin juni 2026 op te voeren. Om allerlei praktische, zwaarwegende redenen besloot het bestuur van Stichting De Inrichting afgelopen week om ‘Gradus’ een jaar later op de planken te brengen. Dat wordt nu dus eind mei, begin juni 2027. Om die reden gaan de geplande speelmomenten op 24 en 31 mei 2025 niet door. Deze vinden in mei 2026 plaats. De repetities starten in september 2026.

De kwaliteit van het stuk neemt door het jaar uitstel alleen maar toe Er is nu meer tijd om goed in de achtergronden te duiken van het verhaal in wording. Want ‘Gradus – Wijk in hoog water’ is fictie, maar een deel berust op het rampbestrijdingsproces. Door nu even pas op de plaats te maken, is er ook meer tijd om de financiën voor ‘Gradus’ op orde te krijgen. Dat vergroot de kans op een succesvolle uitvoering.
Iedereen die had gereageerd op de oproep, is inmiddels op de hoogte gesteld van het uitstel. Zij krijgen volgend jaar een nieuwe uitnodiging. Dan verschijnt er ook weer een nieuwe oproep in de media.

Weet je nu al dat je in 2027 graag meedoet aan ‘Gradus – Wijk in hoog water’? En had je je nog niet aangemeld? Dat kan altijd! Stuur hiervoor een mailtje naar ruthschreuder@hetnet.nl en geef erin aan of je wilt acteren of zingen.

Wat is Stichting De Inrichting? Een groep van acht enthousiastelingen, die graag de schouders onder mooie, culturele producties zetten. Ieder heeft een eigen specialisme. De bekendste producties zijn Hester (2009), De Bloesembruiloft (2023), Hendrikje XIII (2018) en diverse uitvoeringen van de Mauthausen liederen (van 1989 t/m 2023).

Concentratiekamp Mauthausen

Concentratiekamp Mauthausen

4.1.2

Het concentratiekamp Mauthausen werd in 1938 opgezet. Dat was vijf maanden nadat nazi-Duitsland Oostenrijk had geannexeerd. Dit concentratiekamp was bedoeld als mannenkamp, vooral voor politieke gevangenen. Ook bood het kamp gevangeniscapaciteit voor de oorlog die nazi-Duitsland gepland had. 
De gevangen werden in de buurt van het kamp aan het werk gezet. Zij moesten graniet delven, dat in dit gebied bij Mauthausen te vinden was. Het graniet werd gebruikt als bouwmateriaal. Berucht is de trap van 186 treden naar de diepte van de granietgroeve. Veel gevangenen stierven op de trap.

Net als bij de meeste concentratiekampen van de nazi’s, was het verblijf in kamp Mauthausen verschrikkelijk en mensonterend. Gevangenen werden mishandeld, kregen straf, leden honger en werden ziek. De Duitsers lieten zieke gevangenen bevriezen en verhongeren. Of ze werden gedood met fenolinjecties of gifgas. Vele anderen werden doodgeslagen, opgehangen of doodgeschoten. 

De achtergrond van de Mauthausen liederen

Iákovos Kambanellis was tijdens de Tweede Wereldoorlog een van de vele gevangenen in het Oostenrijkse concentratiekamp Mauthausen. Hij overleefde dit concentratiekamp en schreef er liedteksten over op basis van zijn memoires. De Griekse componist Mikis Theodorakis schreef in de jaren ’60 van de vorige eeuw op deze liedteksten de ontroerende Mauthausen liederen. Vele zangers en zangeressen hebben de Mauthausen liederen sindsdien gezongen, zoals bijvoorbeeld de beroemde Griekse zangeres Maria Farantouri. 
Lenneart Nijgh vertaalde de teksten in het Nederlands, waarna Liesbeth List ze in 1967 in albumvorm uitbracht: ‘Liesbeth List zingt Theodorakis’.
Stichting De Inrichting verzorgde 25 jaar geleden voor het eerst uitvoeringen van de Mauthausen liederen. Dat gebeurde in de Grote Kerk in Wijk bij Duurstede. In 2002, 2006 en 2010 herhaalde zich dit opnieuw; ook in Driebergen (2006) en Rhenen (2010).